فاعلیت قوه خیال در تکوّن بهشت درون

نویسنده

دکترای فلسفه و کلام اسلامی، پژوهشگر گروه فلسفه و کلام و عرفان پژوهشگاه معارف اسلامی جامعه الزهرا(س

چکیده

بهشت و جهنم در برزخ و آخرت، حاصل عینیت «عمل» با «جزا» در همین دنیا هستند. آنچه عینیت میان عمل و جزای آن را ممکن می سازد، فاعلیت قوه خیال نفس در صدور صوَر مثالی متناسب با عمل است که مجموع این صوَر مثالی را «بهشت یا جهنم درون» می‌نامیم. مسئله اساسی این پژوهش، بازشناسی ـ نه صرفاً شناخت ـ فاعلیت قوه خیال و تکوّن بهشت یا جهنم در درون انسان، با بهره‌گیری از روش تحلیلی است. یافته اصلی پژوهش جاری که با تکیه بر روی آورد تحلیل سیستمی مبانی نفس شناسی صدرالمتألهین در دو مقام «تجرد مثالی قوه خیال و تکوّن بهشت درون» و «انشاء صوَر و تکوّن بهشت درون» به دست آمده است، حاکی از فاعلیت قوه خیال نفس در خلق صوَر مثالی متناسب با دریافت‌های خود از حواس پنج گانه و افکار است. این صوَر، در مرتبه خیال نفس باقی می‌مانند و اگر حاصل این صور همخوان با نعمات و ویژگی‌های بهشت باشد، انسان در بهشت درون خود به سر می برد و اگر ویژگی‌های جهنم و جهنمیان بر آن صادق باشد، هم اکنون در جهنم درون می‌سوزد.

کلیدواژه‌ها