وجود رابط و دستاوردهای آن از دیدگاه علامه جوادی آملی

نویسندگان

1 دکتری مدرسی معارف اسلامی(گرایش اخلاق اسلامی)، دانشگاه معارف اسلامی و فارغ‌التحصیل سطح سه فلسفه اسلامی جامعة الزّهرا(س)، قم، ایران

2 دکتری فلسفه اسلامی، عضو هیئت علمی و استادیار گروه اخلاق اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران.

چکیده

وجود رابط، یکی از ابتکارات صدرالمتألهین است که به‌وسیله آن، حکمتش را تعالی بخشیده و تحوّلات شگرفی در نظام فلسفی‌‌اش به وجود آورده است. علامه جوادی ‌‌آملی، به‌عنوان یکی از شارحان برجسته حکمت صدرایی، ضمن بیان ارزشمندی این نظریه، با ورود به دو ساحت معنا‌‌شناسی حقیقت وجود رابط و هستی‌‌شناسی آن، گام‌های مؤثری در این زمینه برداشته است. در بحث معنا‌‌شناسی با معنای وجود رابط به حقیقت خارجی که برای پیوند میان موضوع و محمول می‌‌آید، آن را از نسبت حکمیّه که جایگاه ذهنی دارد و در تمام هلیات بسیطه و مرکبه جریان دارد، ممتاز می‌‌سازد. همچنین در بخش هستی‌‌شناسی بحث، وجود رابط را که قسیم وجود نفسی است، امر وجودی و واقعی و از سنخ حقیقتی می‌‌شمارد که دارای مراتب مختلف کمال و نقص است. دستاورد‌‌های این نظریه بر مسائل فلسفی، در دو حوزه الهیات به‌معنای اعم همچون برچیده‌شدن ماهیت، تحول امکان ماهوی به فقری و ... و الهیات به‌معنای اخص، همچون اثبات وجود حق، تبدیل ساحت امکان به توحید افعالی و ...‌، بخش دیگری از اقدامات علامه در این نوشتار است. ایشان در خلال این مباحث، ضمن تبیین صحیح وجود رابط و اثبات آن با دو تقریر متفاوت از برهان امکان فقری بر اساس مبانی حکمت متعالیه، ابهامات مشتاقان حکمت صدرایی را در این خصوص پاسخ داده و برخی لغزش‌‌ها را در این زمینه مرتفع ساخته است. نویسنده با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی این مباحث در حوزه وجود رابط از دیدگاه علامه جوادی آملی است.

کلیدواژه‌ها

دوفصلنامه معارف حکمی جامعه
دوره 2، شماره 3
خرداد 1399
صفحه 8-28

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار